Dit artikel verscheen eerst in het Jaarboek 2005 van de Wiardi Beckman Stichting (Becker, F. en W. van Hennekeler (red.), Cultuurpolitiek, WBS Jaarboek 2005, Amsterdam: Mets & Schilt, pp.37-59). In 2013 werd het tevens opgenomen in Tegenwicht: Waarom Waarden Ertoe Doen (Hurenkamp, Marcel et al (red.), Amsterdam: Van Gennep, 2013, pp.167-89). Deze versie is hier: Op weg naar het einde van onze cultuur