Sinds 1986 heb ik artikelen en hoofdstukken in diverse tijdschriften, weekbladen en boeken gepubliceerd. Dit gebeurde aanvankelijk vooral in het Nederlands en daarna in het Engels en het Duits. Daarnaast ben ik in het laatste decennium meer en meer web-artikelen gaan schrijven. Dit is niet alleen gemotiveerd door de wens bomen te sparen. Zeker in Nederland hebben veel tijdschriften eenvoudigweg opgehouden te bestaan. In zoverre zij nog verschijnen, gebeurt dit bovendien in een veel lagere frequentie. In de hele westerse wereld lezen mensen steeds minder, en zij doen dit ook in afnemende mate op papier.

Tegelijkertijd wordt er waarschijnlijk steeds meer gepubliceerd. Ook daarom verschijnen er in de Engelstalige academische wereld meer en meer tijdschriften die bovendien meer en meer gespecialiseerd zijn. Doorgaans bezitten deze nauwelijks relevantie voor een algemeen, in politiek en samenleving geïnteresseerd publiek of voor mensen die participeren in de maatschappelijke besluitvorming. Onderzoek wijst uit dat het overgrote merendeel van de artikelen die in deze tijdschriften verschijnen, ook daarom niet of nauwelijks een publiek vinden. Zij worden dan ook niet primair geschreven en gepubliceerd om een bijdrage te leveren aan het begrijpen en oplossen van belangrijke maatschappelijke of wetenschappelijke problemen. Het publiceren is een doel op zich geworden, waarmee de betrokkenen trachten hun arbeidsmarktpositie in de academische wereld te versterken.

In een poging meer relevant te zijn, heb ik er in toenemende mate voor gekozen web-artikelen te publiceren, alsmede boeken. De web-artikelen die verschijnen op de website van Social Science Works kunnen rekenen op een publiek van 200 tot 4000 lezers, hetgeen een veelvoud is van de artikelen die in academische tijdschriften worden gepubliceerd. Ook het publiek dat door boeken wordt bereikt, is veel groter dan dat van tijdschriften, en bovendien anders van karakter.

In het onderstaande overzicht heb ik, om het zoeken te vereenvoudigen, een onderscheid gemaakt tussen algemene artikelen en essays die meer specifiek ingaan op cultuurpolitiek en -beleid. Dit onderscheid is enigszins geforceerd omdat datgene wat over politiek en beleid aangaande kunst, media en cultuur onderzocht en argumenteerd kan worden, doorgaans ook in het algemeen geldt voor politiek en beleid. Waarnemingen en overwegingen met betrekking tot kunst, media en cultuur hebben grote relevantie voor democratie, politiek en beleid, zoals de betreffende essays hopelijk illustreren.

 

 

Filosofische, politicologische en sociologische essays

Een programma tegen democratisch verval. Socialisme & Democratie. 2022, Jg.79, Nr.2, pp. 43-53

Plattelandsjongeren, politieke participatie en sociale media: ‘Mensch*innen sollten sich dafür interessieren’, Maatschappij en Politiek, 2022, Nr.1. pp.26-29.

Op weg naar het einde van onze cultuur: sociaal-democratie in de moderne tijd, in: Hurenkamp, M. et al (red.) Tegenwicht: Waarom Waarden Ertoe Doen. Amsterdam: Van Gennep, 2013, pp. 167-89.

Vrijheid, Isaiah Berlin en John Stuart Mill, in: Frank Rebel (red.) De Rechtvaardige Samenleving, Amsterdam: Instituut voor Filosofie, 2012, pp.49-62.

Inleiding, in: Berlin, Isaiah. Twee Opvattingen van Vrijheid (Two Concepts of Liberty, oorspronkelijk in 1958 verschenen en opgenomen in Four Essays on Liberty uit 1969; vertaling Tine Ausma), Amsterdam: Boom Kleine Klassieken, 2010, pp.7-34.

Liberalisme en pluralisme: Isaiah Berlin over de grondvesten van de westerse beschaving, in: Hans Blokland. 2008. Een Lange Leegte: Over Maatschappelijk Onbehagen, Politieke Competentie en het Plannen van een Toekomst. Kampen: Uitgeverij Klement. pp. 257-90.

Een politicologie van hybride organisaties: de ideologie en de kennis, Bestuurskunde, Jg.17, Nr.1, lente 2008, pp.50-69.

De Langeleegte: verkiezingen in Nederland, De Witte Raaf, Jg.21, Nr.125, januari/februari 2007, pp.4-8.

Over het plannen van een toekomst, Beleid en Maatschappij, Jg.33, Nr.4, 2006, pp.266-80.

De corrumperingen van het lobbyen: lessen uit de Verenigde Staten. De Helling; Kwartaalblad voor Linkse Politiek, Nr. 3, herfst 2006, pp.36-40.

Een poel van maatschappelijk onbehagen. De Witte Raaf, Jg.20, Nr.120, maart-april 2006, pp.1-4.

Hoe het mijn nieuwe buurman uit Afrika verging. Trouw, Letter en Geest. 15 oktober 2005, pp.6-8.

Leren van de gebrekkige “civil society” van Tsjechië, Facta: Sociaal-Wetenschappelijk Magazine, Jg.13, Nr.1, 2005, pp.20-6.

Wie regeert Amerika? Socialisme & Democratie, Jg.61, Nr.3, 2004, pp.8-24.

Robert A. Dahl: Kleine stappen brengen ons niet meer verder. Facta: Sociaal-Wetenschappelijk Magazine. Jg.12, Nr.8, 2004, pp.8-12.

Charles E. Lindblom heroverweegt de markt. Facta: Sociaal-Wetenschappelijk Magazine, Jg.9, Nr.2, 2001, pp.10-16.

Robert A. Dahl over de democratie en de Europese Unie. Socialisme & Democratie, Jg.58, Nr.2, 2001, pp.74-79.

Robert E. Lane en de achterhaaldheid van het marktliberalisme. FACTA: Sociaal-Wetenschappelijk Magazine, Jg.8, Nr.5, 2000, p.8-13.

Norman Geras over de Holocaust, de schaamte, de hoop en het socialisme. Socialisme & Democratie, Jg.56, Nr.1, 1999, pp.56-60.

Een dagelijks ervaren waarheid. Een biografie over Isaiah Berlin. Vrij Nederland, Jg.59, Nr.49, 3.XII.1998, p.63-4.

Soldaten van zestien en de vrijheid. Socialisme & Democratie, Jg.55, Nr.1, 1998, pp. 43-4.

Isaiah Berlin tussen liberalisme en communitarisme. Liberaal Reveil. Jg.38, Nr.4, 1997, pp.164-72.

De voortgaande strijd voor positieve vrijheid. Filosofie Magazine, Jg.5, Nr.8, 1996, pp.17-21.

De arbeid, de vrije tijd en het Goede leven: een alternatief perspectief op de huidige economische ontwikkelingen en vooruitzichten’, in: Jacquemin, N.(red.) De Verstomming van het Kritische Denken, Brussel: VUB-Press, 1995, pp.109-147. Dit artikel werd tevens opgenomen in Publiek Gezocht: Essays over Cultuur, Markt en Politiek.

De wereldbeschouwing van Isaiah Berlin: Het precaire evenwicht tussen relativisme en rationalisme, Beleid & Maatschappij, Jg.XXI, Nr.6, 1994, pp.300-310.

Over individualisering, Marcel van Dam en nog een paar modes, Socialisme & Democratie, Jg.51, Nr.10, 1994, pp.464-69.

Een goed gesprek met Sir Isaiah Berlin (bespreking van Conversations with Isaiah Berlin van R. Jahanbegloo, London: Halban, 1992) , Beleid en Maatschappij, Jg.XX, Nr.6, 1993, pp.303-06.

Waardeloze macht en interventiewetenschap (naar aanleiding van Rede en Macht van J.A.A. van Doorn, Den Haag: Vuga, 1988), Socialisme & Democratie, Jg.48, Nr.7/8, 1991, pp.385-90.

Vrijheid en gelijkheid: de inzichten van Richard Norman. Socialisme & Democratie, Jg.46, Nr.7/8, 1989, pp.243-8.

Positieve en negatieve vrijheid heroverwogen (bespreking van Personal Autonomy: Beyond Positive and Negative Liberty van Robert Young, New York: St.Martin’s Press, 1986), Acta Politica, Jg.XXIII, Nr.2, 1988, pp.253-8.

Artikelen over politiek en beleid aangaande kunst, media en cultuur

Laat cultuurbeleid over aan de politiek, Beleid en Maatschappij, 2013, Vol.40, No.4, pp.427-31

Nederlands cultuurpolitiek drama, Socialisme & Democratie, Vol.69, No.4, 2012, pp. 9-24. Tevens opgenomen in Civis Mundi, Tijdschrift voor Sociale Filosofie en Cultuur, Januari 2012.

Nederland schreeuwt om beschaving, Rekto : Verso – Tijdschrift voor Kunst en Kritiek, Nr.45, januari – februari 2011. Onder de titel ‘Meninkjes aan de macht’ ook opgenomen in: Boekman, Jg. 23, Nr.86, maart 2011.

De regering is oordelaar van wetenschap en kunst. Metropolis M: Tijdschrift over Hedendaagse Kunst, Jg.5, Nr.6, december 2007.

Op zoek naar een balans in het cultuurbeleid. Ons Erfdeel, Algemeen Nederlands Tweemaandelijks Cultureel Tijdschrift, Jg.43, Nr.1, 2004, pp. 59-67.

Kiezen tussen Bach en Madonna: tussen emancipatie en paternalisme, cultuurspreiding en de overheid. Ons Erfdeel: Algemeen-Nederlands Tweemaandelijks Cultureel Tijdschrift, Jg.41, Nr.1, pp.59-74.

Bedrijfssponsoring van de kunsten: een cultuurpolitiek fiasco. Socialisme & Democratie, Jg.55, Nr.5, 1998, pp.245-6.

Een culturele vrijplaats in een oprukkende economische markt: de openbare bibliotheek als cultuurpolitiek instrument. Bibliotheek & Samenleving, Jg.24, Nr.1, 1996, pp.14-21. Dit artikel werd in bewerkte vorm tevens opgenomen in Publiek Gezocht: Essays over Cultuur, Markt en Politiek.

Het pantser van de culturele elite en de ruggengraat van Nuis, Nederlandse Staatscourant, Jg.127, Nr.206, 24 oktober 1996, p.6.

The politics of the value of culture. Boekmancahier: Kwartaalschrift over Kunst, Onderzoek en Beleid, Jg.7, Nr.26, 1995, pp.444-49.

Cultuur als component bij de herijking van het buitenlandse beleid van Nederland, in: Kol, J.(red.) Het Buitenlands Beleid van Nederland: Doelstellingen, Instrumenten en Organisatie, Rotterdam: Erasmus Centre for Economic Integration Studies, 1995, pp.55-65. Dit artikel werd in bewerkte vorm tevens opgenomen in Publiek Gezocht: Essays over Cultuur, Markt en Politiek.

Zielvorgaben, Instrumente und Ergebnisse der niederländische Kulturpolitik: eine Übersicht und einige Nuancierungen, in: Bolle, C.M. & Van Trotsenburg, E.A.(red.) Neue Furchen: Hochschulwesen und Kultur in Betrachtungen rund um das Symposium Niederlande-Österreich 1995 , Zoetermeer: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, 1995, pp.157-185.

Over jeugdig establishment: vrijheid, authenticiteit en jeugdcultuur, Congresbundel Jongeren & Cultuur: Geen Kunst Aan, Amsterdam: Stichting Jeugdbende, 1995, pp.10-17.

Over het spreiden van cultuur en de opdracht van de kunstenaar, Ons Erfdeel: Algemeen-Nederlands Tweemaandelijks Cultureel Tijdschrift, Jg.38, Nr.2, 1995, pp.162-75.

Ook de stem van het kunstpubliek dient te worden gehoord (met Nico Konings), De Volkskrant, Jg.74, Nr.21696, 21 november 1995.

De Europese integratie belemmert de culturele pluriformiteit, Nederlandse Staatscourant, Jg.126, 4 juli 1995, pp.5-6.

De democratische legitimiteit van kunstsubsidies, Boekmancahier: Kwartaalschrift over Kunst, Onderzoek en Beleid, Jg.6, Nr.19, 1994, pp.58-66.

Kunstenaars moeten overtuigen door hun bijdragen, NRC-Handelsblad, Jg.24, Nr.56, 1994, p.6

Sociaaldemocratische politiek en cultuur in een marktliberaal tijdperk, in: Kalma, P. en H. van Dulken (red.) Sociaal-democratie, Kunst, Politiek: Beschouwingen over een Sociaaldemocratisch Kunstbeleid, Amsterdam: Wiardi Beckman Stichting/Boekmanstichting, 1993, pp.9-41.

Cultuur, vrijheid en de grenzen van de markt.Socialisme & Democratie, Jg.50, Nr.5, 1993, pp.200-07 en Nr.7/8, p.372.

Langs de achterdeur: het Kunstenplan vanuit politicologisch perspectief, Federatie Nieuws (Federatie van Kunstenaarsverenigingen), Nr.3, 1993, p.16

Een politieke theorie over kunst en economie in de verzorgingsstaat, in: Diels, D.(red.) Schoonheid, Smaak en Welbehagen: Opstellen over Kunst en Culturele Politiek, Antwerpen: Dedalus, 1992, pp.13-55. Dit artikel werd tevens opgenomen in Publiek Gezocht: Essays over Cultuur, Markt en Politiek.

Een falend debat over cultuurpolitiek, De Helling, Jg.5, Nr.3, 1992, pp.34-8.

De teloorgang van het Nederlands (bespreking van Cultuurpolitiek: Het Mogen en Moeten van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Den Haag: SDU, V73, 1992), Kunst & Educatie: Tijdschrift voor Theorievorming, Jg.1, Nr.1, 1992, pp.34-7.

Meer tempel en minder Agora: een cultuurpolitieke opdracht voor openbare bibliotheken, Bibliotheek & Samenleving, Nr.9, 1992, pp.270-4.

Tegen Kunstsponsoring. Boekmancahier: Kwartaalschrift over Kunst, Onderzoek en Beleid, Jg.4, Nr.12, 1992, pp.26-30.

De commercialisering van de omroep tast de culturele identiteit aan. Nederlandse Staatscourant, 1 oktober 1992, pp.9-11.

Raad voor de Kunst blijft bij eenzijdig kwaliteitscriterium. Nederlandse Staatscourant, Nr.46, 5 maart 1992, p.6.

Loze beweringen uit een grachtenpand (reactie op ‘Cultuur in premie-A-woningen’ van C.Smithuijsen in Boekmancahier, Jg.3, Nr.8), Boekmancahier: Kwartaalschrift over Kunst, Onderzoek en Beleid, Jg.3, Nr.9, 1991, pp.343-9.

Nogmaals: over beschaving, Boekmancahier: Kwartaalschrift over Kunst, Onderzoek en Beleid, Jg.3, Nr.7, 1991, pp.85-92.

Over cultuurspreiding, distinctie en beschaving. Boekmancahier: Kwartaalschrift over Kunst, Onderzoek en Beleid, Jg.2, Nr.4, 1990, pp.227-45.

Over de bezieling der vroegere cultuurspreiders (naar aanleiding van Met den Tooverstaf van Ware Kunst: Cultuurspreiding en Cultuuroverdracht in Historisch Perspectief van M.G.Westen (red.), Leiden: Martinus Nijhoff, 1990), Boekmancahier: Kwartaalschrift over Kunst, Onderzoek en Beleid, Jg.2, Nr.4, 1990, pp.164-8.

Vrijheid, emancipatie en cultuurpolitiek, Maatstaf, Jg.38, Nr.4, 1990, pp.61-81.

Sociale cultuurspreiding: complot of ideaal? Socialisme & Democratie, Jg.45, Nr.12, 1988, pp.349-54.

Socialistische cultuurpolitiek: een onderzoek naar een fundament, deel II, Hollands Maandblad, Jg.29, Nr.2, 1988, pp.15-24.

Socialistische cultuurpolitiek: een onderzoek naar een fundament, deel I. Hollands Maandblad, Jg.29, Nr.1, 1988, pp.12-25.